Zbawienie przez wiarę
Rozważając Ef. 2:8-10, warto wziąć pod uwagę fragment poprzedzający Ef. 2:1-7, a zwłaszcza wersety 4-7. Apostoł Paweł pokazuje tam bowiem zmianę, którą Pan Bóg przeprowadza w tych, których zgodnie z Rzym. 8:29,30 przeznaczył, aby byli ukształtowani na obraz Jego syna. Istotą tej zmiany jest przyprowadzenie do Siebie człowieka, który jest 'dzieckiem gniewu', żyje w buncie przeciw Bogu i słabościach ciała. Jednak dzięki łasce Pana Boga sytuacja ta ulega całkowitej zmianie. Wybrani bowiem, którzy przez pokutę porzucają grzech, zostają obdarzeni Boską poświęcającą miłością. "Dzięki swej wielkiej miłości, którą obdarzył nas", doświadczamy nowego narodzenia (Ef. 2:4 ESP). Choć byliśmy umarli w naszych grzechach przez ciążący na grzeszniku wyrok, teraz staliśmy się przez ducha nowym stworzeniem - nowym sercem i umysłem, które razem współpracują w kierunku wykształtowania nowego, duchowego charakteru na obraz naszego Pana (2 Kor. 5:17).
Nie jest to ten sam potępiony człowiek, którym byliśmy. Słowo Boże naucza bowiem, że przez poświęcenie - ofiarowanie naszego życia dla spraw Ewangelii - umiera dotychczasowy człowiek. Przez postępowanie w wierze ciało grzechu - charakter przeciwny Boskiemu prawu, a z tego powodu także potępiony - zostaje w nas zastąpiony Ciałem Chrystusa (Rzym. 6:6, 12:4,5). Ustaje zatem także potępiający wyrok, "bo kto umarł, został uwolniony od swego grzechu" (Rzym. 6:7 NW). Między Bogiem a człowiekiem, który doświadcza zrodzenia z ducha, nie ma już więcej nieprzyjaźni - "On w Chrystusie ożywił nas i posadził na wyżynach niebieskich" (Ef. 2:6 ESP). I to jest właśnie istota zbawienia, o której mówi Paweł w Ef. 2:5 - "Łaską jesteście zbawieni" (ESP). Zbawieni, ponieważ potępiający wyrok śmierci nie ma już mocy nad Bożymi dziećmi i dziedzicami (Rzym. 8:14-18). Ten sam wątek jest powtórzony także w badanym Ef. 2:8-10 - "Łaską bowiem jesteście zbawieni przez wiarę!" (ESP).
Zbawieni, czyli uwolnieni ze śmierci do życia. Dlaczego przez wiarę - ponieważ motorem nowego zrodzenia jest wiara prowadzona miłością ofiarniczą, miłością agape. O tym mówi wyraźnie cytowany już Ef. 2:4. Wiara ma dwa zasadnicze komponenty - przekonanie i działanie. Przekonanie nie musi być człowiekowi udzielone w jakiś nadprzyrodzony sposób. Apostoł Paweł pisze w Rzym. 1:19-21, że uznanie istnienia Boga jest czymś oczywistym i naturalnym dla każdego człowieka. Stąd powinno także wziąć się działanie w postaci miłości obowiązkowej - 'uznanie Majestatu nieśmiertelnego Boga' i oddanie mu czci z wdzięcznością (Rzym. 1:21-23). To są obowiązki każdego człowieka. Niemniej jest także szczególny Boży dar w postaci miłości poświęcającej agape. Dlatego w Ef. 2:4 apostoł pisze, że jesteśmy nią obdarzeni. Podobnie najwyraźniej czytamy w Rzym. 5:5 - "miłość Boga jest rozlana w naszych sercach przez Ducha Świętego, który został nam dany" (UBG). Dar miłości agape jest szczególnym darem dla wybranych - stąd w Ef. 2:8 czytamy, że łaską jesteśmy zbawieni. Jesteśmy także zbawieni przez wiarę, ponieważ źródłem wiary prowadzonej miłością poświęcającą jest jedynie sam Bóg (Ef. 1:3-6).
Przeznaczenie nie z uczynków
Dalsze słowa apostoła zapisane w Ef. 2:8,9 mocno podkreślają element Bożego przeznaczenia: "i to nie jest z was, jest to dar Boga. Nie z uczynków, aby nikt się nie chlubił" (UBG). Nie znajdziemy w Piśmie świętym warunków, na podstawie których Bóg przeznacza jednych, a innych nie. Podobnie, nie znajdziemy warunków, na podstawie których tylko niektórzy zostali wybrani. W Ef. 1:11 apostoł Paweł pisze, że "zostaliśmy wybrani losem, przeznaczeni według wcześniejszego ustawienia (Tego) wszystko działającego według postanowienia woli Jego" (GP). Wiele miejsca temu tematowi poświęcił Paweł w Rzym. 9:6-16. Powołując się m.in. na przykład Izaaka i Jakuba, apostoł podkreśla, że czynnik uczynków nie jest istotny. Abrahamowi oznajmiono obietnicę zanim jeszcze Izaak pojawił się na świecie. Jakub był wybrany nad Ezawa "zanim one [bliźniaki] się narodziły i zanim uczyniły coś dobrego albo złego" (ESP).
Uczynki mają jednak swoje miejsce, "Jesteśmy bowiem jego dziełem, stworzeni w Chrystusie Jezusie do dobrych uczynków, które Bóg wcześniej przygotował, abyśmy w nich postępowali" (Ef. 2:10 UBG). Co w praktyce oznacza bycie 'stworzonym do dobrych uczynków' - istotą nowego zrodzenia z ducha jest zapoczątkowanie w człowieku nowego charakteru. Charakter natomiast determinuje sposób postępowania, czyli 'uczynki'. Wolą Pana Boga jest, aby człowiek doskonały miał także doskonały charakter i w tym celu przysłał swojego Syna, abyśmy otrzymali pełne świadectwo i przykład postępowania, które wypełnia Boskie kryteria. I to na obraz naszego Pana mamy być kształtowani, jak o tym mówi Rzym. 8:29 - "Tych bowiem, których on przedtem znał, tych też przeznaczył, aby stali się podobni do obrazu jego Syna (UBG). Bóg wskazał zatem tych, którzy otrzymają w tym Wieku Ewangelii możliwość pójścia w ślady Jezusa Chrystusa poprzez działanie poświęcającej miłości. Tylko tacy bowiem mają szansę zostać ukształtowani na jego obraz.
Warto na koniec podkreślić: łaska, o której mówi Ef. 2:8-10, jest darem wiary prowadzonej ofiarniczą miłością agape. Dar ten otrzymujemy na podstawie Boskiego przeznaczenia, a zatem nie dla naszych własnych uczynków: "Łaską bowiem jesteście zbawieni przez wiarę, i to nie jest z was, jest to dar Boga". Przedmiotem łaski, o którym jest tutaj mowa, jest zatem wiara zbawiająca od wyroku śmierci, a nie zbawienie rozumiane jako nagroda życia wiecznego. Część badaczy Biblii sprzeciwia się poglądowi, że wiara jest darem, zatem uważają oni, że łaską, o której mówi badany tekst, jest zbawienie. Musimy jednak wziąć pod uwagę Ef. 2:9 stwierdzający, że łaska z wersetu 8 nie jest na podstawie uczynków. Jeśli rozumiemy zbawienie jako dar życia, dochodzimy do absurdalnych wniosków, jakoby Bóg 'rozdawał' życie wieczne bez jakiegokolwiek wysiłku tych, których obdarowuje. To jest nauka całkowicie sprzeczna z każdym wersetem Nowego Testamentu.