Tematem, który chciałbym omówić w komentarzu do Mt. 20:28, jest pojęcie "okup za wielu". Szczególnie zwraca uwagę fakt, że Jezus nie mówi o wszystkich; jego ofiara nie jest tutaj dla zbawienia każdego człowieka, ale dla 'wielu', tzn. pewna grupa odbiorców zdaje się być wykluczona. Taka propozycja nie może wchodzić w grę z punktu widzenia szeregu oświadczeń Słowa Bożego, m.in. Jn. 1:29 ("Oto Baranek Boży, który gładzi grzech świata"), 1 Kor. 15:22 ("w Chrystusie wszyscy zostaną ożywieni"), 1 Tm. 2:6 ("który wydał samego siebie na okup za wszystkich"), 1 Jn. 2:2 ("I on jest przebłaganiem ... za grzechy całego świata"). Z drugiej strony mamy wersety, takie jak Mt. 20:28, Mk. 10:45 lub Mt. 26:28, które nie mówią 'wszyscy' (gr. pas), ale 'wielu' (gr. polys). Nie uważam, aby ograniczenie liczby adresatów odkupienia do 'wielu' było przypadkiem bądź zabiegiem retorycznym bez znaczenia. To istotna informacja, którą warto przemyśleć tym bardziej, że dotyczy najbardziej podstawowej doktryny Biblijnej.
Rozważając problem 'okupu za wielu', warto zacząć od pojęcia okupu jako takiego. Greckie lytron dosłownie oznacza cenę za uwolnienie. O tym, że nie jesteśmy wolni, Pan Jezus mówi najwyraźniej: "każdy, kto popełnia grzech, jest sługą [gr. doulos - niewolnikiem] grzechu" (Jn. 8:33,34 UBG). Aby wykupić człowieka z tej niewoli, Jezus zapłacił lytron - okup, cenę za uwolnienie. Aby ją uiścić, oddał swoje życie, zgodnie z Mt. 20:28. Fakt śmierci Pana nie jest jednak sam w sobie wymaganą ceną. On sam mówi najwyraźniej, że przyszedł na świat, "aby dać świadectwo prawdzie" (Jn. 18:37 UBG, Jn. 1:17, 14:6). Z kolei o tym, co obejmuje to świadectwo, pisze apostoł Paweł w Rzym. 5:18,19 - jeden czyn sprawiedliwy za jeden czyn niesprawiedliwy i posłuszeństwo za nieposłuszeństwo (GP). Ta podwójna cena ofiary Pana została także pokazana w pamiątkowych symbolach chleba i wina jako wartość, którą musimy 'przyswoić' dla naszego usprawiedliwienia (zobacz wykład Wieczerza Pańska).
Dla naszego uwolnienia (wykupienia) z niewoli grzechu potrzebne są dwie rzeczy: 1) znajomość prawdy i posłuszeństwo w jej przestrzeganiu oraz 2) zupełne zaufanie do Boga uzdalniające do poniesienia wszelkich kosztów posłuszeństwa prawdzie. Pierwszy element Paweł wymienia w Rzym. 5:19 (posłuszeństwo za nieposłuszeństwo), natomiast nasz Pan pokazuje go pod postacią chleba. Chleb ma w Biblii dwa zasadnicze znaczenia: nauka i ciało. Pan Jezus wykonał swoją ofiarę w elemencie przełamanego chleba, ponieważ nauczał prawdy, łamiąc (ofiarowując) przy tym swoje ciało. My z kolei dla naszego usprawiedliwienia przyswajamy tę wartość ofiary Pana, kiedy tej prawdy się uczymy, a ucząc się, łamiemy nasze ciała przez śmierć starego charakteru (na temat podwójnego Biblijnego znaczenia ciała zobacz wykład Duch, dusza i ciało w Biblii). Tego rodzaju ofiara jest potrzebna jako anti-lytron grzechu Adama, ponieważ ten działał w nieposłuszeństwie i na podstawie błędu zamiast prawdy (zobacz artykuł pt. Grzech pierworodny).
Drugim elementem ceny odpowiadającej według Rzym. 5:18 jest czyn sprawiedliwy za czyn niesprawiedliwy. Adam znał przykazanie, ale go nie wykonał z dwóch powodów: jeden to wspomniany brak znajomości prawdy, drugi to brak zaufania - nie było w naszym praojcu zaufania do Boga, które pozwoliłoby mu zachować posłuszeństwo nawet za cenę życia. Jezus zatem przychodzi, aby wydać świadectwo także w elemencie zaufania aż na śmierć; pokazania, że niezbędnym składnikiem sprawiedliwego charakteru jest zgodzenie się na każdą konsekwencję posłuszeństwa, łącznie z ceną życia. Ofiara Pana staje się kompletna przez dopełnienie tego elementu dopiero, kiedy wisi na krzyżu. Nie tylko Jezus wie, że za chwilę umrze i jest kuszony przez zgromadzonych Żydów, żeby się ratował, ale także odczuwa brak kontaktu z Ojcem i nie wie, co jest przyczyną. To była najcięższa próba - próba życia - ponieważ gdyby Jezus zgrzeszył, jego życie właśnie miało się zakończyć (Boże mój, Boże mój, czemuś mnie opuścił?). W symbolach Biblii życie reprezentowane jest przez krew, a w symbolach pamiątkowych przez wino.
Bardziej rozwiniętą analizę znaczenia ofiary Pana w kontekście symboliki Pamiątki podjąłem w komentarzu do 1 Kor. 10:16,17. Z punktu widzenia obecnego tematu ważne jest zrozumienie, co jest istotą okupu złożonego przez Jezusa Chrystusa oraz w jaki sposób z tej ceny odkupienia korzystamy. Jeśli bowiem wartością okupu jest prawda i zupełne zaufanie do Boga w jej przestrzeganiu, oczywiste staje się, dlaczego okup jest "za wielu" - po prostu, aby z niego skorzystać, potrzebna jest wiara. Jeśli ktoś nie wierzy w Boga i Jezusa Chrystusa jako Odkupiciela, nie będzie też dowiadywał się o tę prawdę, której nauczał Jezus i nie będzie jej posłuszny. Ofiara Jezusa Chrystusa pozostanie w takim przypadku niewykorzystana. To nie znaczy, że pozostanie niewykorzystana w ogóle. Spodziewamy się bowiem czasu, kiedy na imię Jezusa będzie "zginało się wszelkie kolano na niebie, na ziemi i pod ziemią" (Flp. 2:10 UBG).
W wykładzie Sąd ludzkości pisałem o tym, że pełny proces sądu człowieka (obejmujący nauczanie, próbowanie, karcenie i wyrok) rozłożony jest w Boskim planie na dwie dyspensacje. W obecnym Wieku Ewangelii możliwość skorzystania z wartości okupu udostępniona jest przez Boga wybranym - tym, których przeznaczył On do tego, "aby stali się podobni do obrazu jego Syna, żeby on był pierworodny między wieloma braćmi" w obecnym czasie (Rzym. 8:29 UBG). Niewybrani natomiast oczekują na swój czas w przyszłym Królestwie Chrystusa, kiedy to "ziemia będzie napełniona poznaniem PANA, tak jak wody okrywają morze", a każdy spośród zmartwychwstałej ludzkości otrzyma "wolność do chwały" (Iz. 11:9 UBG; Rzym. 8:19-22). Synowie Boży, którzy zgodnie z Rzym. 8:19 będą udostępniać niewybranej ludzkości wartość odkupienia, a tym samym wolność do chwały, rekrutują się z obecnie powołanych, którzy z powodzeniem wykonają swoje poświęcenie (1 Kor. 9:24-27; Obj. 5:9,10).
Stąd określenia "okup za wszystkich" i "okup za wielu" nie wykluczają się, ale opisują temat z różnych perspektyw. Obecnie okup jest za wielu, ponieważ tylko niektórzy przyjmują wiarę i przeobrażają się na obraz Pana przez wykorzystanie jego ofiary - udział w jego ciele i jego krwi. Natomiast z punktu widzenia ostatecznego wypełnienia Boskiego Planu Zbawienia okup jest za wszystkich, ponieważ każdy człowiek wcześniej czy później skorzysta z ceny swojego zbawienia. "Ale każdy w swojej kolejności, Chrystus jako pierwszy plon, potem ci, którzy należą do Chrystusa, w czasie jego przyjścia" (1 Kor. 15:23 UBG). Dlatego apostoł Jan, wyróżniając wierzących jako odbiorców odkupienia, podkreśla jednak jego uniwersalne zastosowanie: "I on jest przebłaganiem za nasze grzechy, a nie tylko za nasze, lecz także za grzechy całego świata" (1 Jn. 2:2 UBG). Dlatego też słowa Pana z Mt. 20:28 nie wykluczają nikogo jako odbiorcy okupu, ale pokazują porządek, w jakim dzieją się sprawy w Boskim Planie.