Apostoł Piotr w dosłownie jednym zdaniu wypowiedzianym w Dziejach 2:38 podsumowuje bardzo szeroki zakres nauki Biblijnej. Niezbędne zatem wydaje się w niniejszym komentarzu uczynienie podobnego podsumowania, obejmującego wszystkie podstawowe pojęcia Biblijne. Przede wszystkim trzeba zauważyć, co jest nadrzędnym celem nauczania Biblii, a mianowicie duchowa przemiana człowieka, zmiana charakteru do stanu zgodności z prawem Bożym. Ta przemiana odbywa się na dwóch płaszczyznach:
- zmiana wartości, tzn. brak akceptacji dla grzechu, a przyjęcie prawdy i sprawiedliwości,
- działanie miłości obowiązkowej i miłości ofiarniczej (poświęcającej).
Zmiana wartości, o której mowa w punkcie 1, odbywa się przez działanie zarówno miłości obowiązkowej, jak i poświęcającej, ale w każdym przypadku ma nieco inny odcień 'jakościowy'.
Miłość obowiązkowa człowieka do Boga jest także określana mianem pobożności i obejmuje to, co każdy człowiek jest Panu Bogu winny. Powodowani pobożnością, odwracamy się od grzechu przez pokutę, a jednocześnie nawracamy do Boga, przyjmując Jego sprawiedliwe zasady za nasze własne. Symbolem tej zmiany był już w czasach przedchrześcijańskich chrzest wodny, także praktykowany przez Jana Chrzciciela. Zanurzenie w tym symbolu obrazuje śmierć osobowości oddanej grzechowi, a wynurzenie obrazuje narodzenie się nowego charakteru oddanego Bogu. Z tymi dwiema fazami przemiany ducha korespondują także dwa często spotykane w Biblii określania: odpuszczenie grzechów i przebaczenie grzechów. Odpuszczenie grzechów oznacza ich eliminację z naszego życia przez pokutę, przebaczenie grzechów natomiast oznacza ich przykrycie szatą sprawiedliwych uczynków w nawróceniu (zobacz wykład Usprawiedliwienie w Chrystusie).
Pobożność jednak nie wyczerpuje tematu przemiany człowieka (usprawiedliwienia). Gdyby tak było, moglibyśmy się sami zbawić przed Bogiem, a tymczasem niezbędna była służba Jezusa Chrystusa, który dał przykład posłuszeństwa Bogu przez samoofiarę. Tutaj głównym czynnikiem nie była miłość obowiązkowa, ale poświęcająca miłość agape. Podczas gdy obiektem działania pobożności są zasady etyczne, szczególnym obiektem działania agape jest prawda. Jednocześnie, jest to czynnik niezbędny w procesie budowania charakteru, bowiem tylko przez prawdę możliwe jest zbudowanie dojrzałości, a przez dojrzałość - dopełnienie owocu sprawiedliwości w charakterze człowieka (Flp. 1:9-11). Właśnie ten proces rozwoju w prawdzie Słowo Boże nazywa zrodzeniem z ducha. Jest on w jakimś sensie równoległy do tego, co dzieje się w nawróceniu, z tym że nawrócenie bazuje na naukach etycznych, zrodzenie z ducha natomiast obejmuje ukształtowanie charakteru w dobrym zrozumieniu podstaw doktryny Biblijnej.
Ponieważ jednak prawda "nie leży na ulicy", jej zdobywanie wymaga poświęcenia - ofiary czasu, wysiłku, modlitw. A kiedy już zdobędziemy pewien poziom znajomości, dostrzegamy, że Bóg wymaga od tych, którzy tę znajomość posiedli, także dodatkowej ofiary związanej z przekazywaniem tych nauk. Poświęcenie jest zatem pojęciem paralelnym względem pokuty, z tym że pokuta oznacza ofiarę ciała ze względu na grzech, natomiast poświęcenie oznacza także ofiarę dla prawdy. Punkt, w którym odwróciliśmy się od grzechu i podejmujemy pracę badania i nauczania Słowa Bożego, jest dla nas początkiem doświadczenia chrztu duchem - zanurzenia w głębokość zrozumienia nauki Biblijnej. Pismo Święte uczy, że dopiero chrzest duchem jest tym kompletnym narzędziem służącym naszemu usprawiedliwieniu, ponieważ tylko na znajomości prawdy można zbudować prawdziwy, Boży charakter. Jest to jednak darem łaski. Miłość poświęcająca jest bowiem darem Boga dla wybranych i tylko w przypadku wybranych pokuta i nawrócenie mogą mieć skutek w postaci chrztu duchem.
W Dziejach 2:38 apostoł Piotr obiecuje dar ducha (prowadzący do doświadczenia nowego zrodzenia i w dalszej konsekwencji chrztu duchem) na warunku pokuty i 'zanurzenia w imieniu Jezusa Pomazańca' (GP). Obydwa te określenia nawiązują do elementu samoofiary. Pokuta to samoofiara ze względu na grzech przez działanie miłości obowiązkowej (pobożności). Zanurzenie także jest symbolem samoofiary, ale nie jest to zwykłe powtórzenie elementu pokuty. Apostoł dodaje bowiem, że jest to zanurzenie w imieniu Jezusa. Imię natomiast oznacza charakter (Dzieje 4:12) - w przypadku naszego Pana charakter prowadzony miłością ofiarniczą w służbie prawdy. Co trzeba podkreślić, apostoł nie mówi "zanurzcie się", ale "niech da się zanurzyć każdy z was" (GP). W oryginale to nie jest strona czynna, ale bierna, a to dlatego, że poświęcenie jest wynikiem działania miłości agape, która - jak wspomniałem wcześniej - jest Bożym darem dla wybranych. Zatem sami się zanurzyć nie możemy, ale możemy poddać się pod Boski wpływ i jeśli należymy do wybranych, mieć także nadzieję na ponowne narodzenie (Jn. 3:3-8).
Dalej czytamy, że pokuta i zanurzenie w imieniu Jezusa Chrystusa jest "ku uwolnieniu od grzechów waszych" (GP); inne przekłady powiedzą: ku odpuszczeniu grzechów. Pokuta prowadzi człowieka do unikania grzechu, ale dzieło to może zostać dopełnione wyłącznie przez poświęcenie, które nie tylko uczy zasad etycznych, ale także prowadzi do prawdy, która uwalnia człowieka od grzechów wynikających z nieświadomości i podążania za błędem. I dopiero w tym stanie "weźmiecie dar Świętego Ducha" (GP), tzn. dopiero przez unikanie grzechu i dążenie do prawdy możliwy jest w człowieku rozwój duchowy śladem naszego Pana Jezusa Chrystusa i tylko wówczas staniemy się jego duchowymi braćmi, uczynionymi na jego obraz (Rzym. 8:29).